Ontstaan van Vryburg Hoërskool
VHS
Ontstaan
Die Stellalandse Republiek is gestig in 1882. Op daardie stadium was daar geen sprake van formele onderwys nie grootsliks agv die klein inwonergetal en Ôn gebrek aan fondse maar andersyds ook omdat die basiese vaardighede (lees en skryf) tuis geleer kon word.
In 1883 is daar egter twee privaatskooltjies gestig deur mejj. Dedman en Kennedy. Die Vryburg gemeenskap en die imperiale owerheid (Brits-Betsjoenaland) het saamgespan en uiteindelik op 2 Februarie 1891 het die ŇVryburg Public SchoolÓ tot stand gekom met Ôn leerlinggetal van 20É Mnr. Kelly is aanvanklik aangestel as waarnemende hoof, maar het die pos permanent betrek in 1893 teen Ôn salaris van R400 per jaar! Teen 1901 het die leerlinggetal gegroei tot 200 en het die skoolfonds R12 per jaar beloop (destyds was dit die prys van twee skape). Daar was egter nog Ôn skool wat in 1883 tot stand gekom het, die sogenaamde ŇPoor SchoolÓ wat deur die plaaslike Nederduits Gereformeerde Kerk gestig is vir die behoeftige kinders. Die ŇVryburg Public SchoolÓ het in 1895 onder die gesag van die Kaapkolonie gekom toe die Brits-Betsjoenaland ingelyf is by die Kaapkolonie. Daarna is die ŇPoor SchoolÓ by die Publieke Skool geïnkorporeer.
Na die Vryheidsoorlog was daar nog twee skole in die Vryburg-omgewing; die kloosterskool asook Ôn skool in die konsentrasiekamp. Die plaaslike NG-predikant het ook die ŇIndependent SchoolÓ gestig omdat daar so baie verskillende taalgroepe was. Dus was daar toe al vyf verskillende skole in VryburgÉ Al die skole is in 1909 tot een skool verenig. Die grootste behoefte nou was Ôn nuwe skoolgebou om al die leerlinge te huisves. In 1913 word die hoeksteen van die nuwe skool gel deur H. Rosenblatt. Die nuwe skool was egter sommer van die begin af te klein en in 1925 het die Onderwysdepartement begroot om weer nuwe skoolgeboue op te rig. Die destydse Minister van Onderwys, dr. D.F. Malan het die hoeksteen van die huidige skoolgebou in 1928 gelê. Die gebou was in Ôn hoefystervorm om aanbouings later te vergemaklik.
Laerskool Stellaland het in 1940 tot stand gekom nadat die laerskoolafdeling afgeskei is van die ho‘rskool omdat die leerlinggetalle te veel was. Die leerlinggetal was toe reeds 717. Gedurende 1948 is die skool vergroot deur die aanbou van Ôn nuwe wetenskaplaboratorium, Ôn biblioteek en Ôn klaskamer; ter selfdertyd is die houtwerk- en huishoudkundeklaskamers toegerus. Die leerlinggetal het in 1960 die 600 kerf oorskry en is die skool verder vergoot.
In 1980 word die bouplanne vir nog uitbreidings goedgekeur en in 1987 word die nuwe gebouekompleks amptelik deur die Departement in ontvangs geneem en geopen deur dr. S.W. Walters, Direkteur van Onderwys. Die uitbreidings het Ôn allemintige R 4 226 906 beloop en het ingesluit Ôn volledig toegeruste tegniese afdeling met 3 lokale vir Motorwerktuigkunde, Elektrisi‘nswerk en Pas- en Draaiwerk, 17 klaskamers, 3 laboratoriums, 1 huishoutkundekamer, 6 administratiewe kantore, Ôn vergrote saal, Ôn mediese inspeksie-eenheis, verskeie pakkamers en badkamers. Huidiglik is die Hoërskool Vryburg 126 jaar oud en die leerlinggetal byna 700.
(Aangepas vanuit die Eeufees Skoolblad)